Badanie wody ze studni - jak je wykonać?
Posiadacie na swojej posiadłości studnie. Macie zrobione nawadnianie automatyczne, ale na kostce, na murkach i być może na roślinach pozostaje brązowy nalot. Goście wypominają, sąsiedzi obserwują - wypadałoby coś z tym zrobić. Aby dowiedzieć się jaką metodę uzdatniania zastosować, dajecie wodę do badania do Sanepidu lub jakiegoś laboratorium w okolicy, które się tym zajmuje. Istnieją pewne procedury pobierania próbek wody.
Próbki należy pobierać do jałowych pojemników dostępnych w laboratorium. Pobrane próbki należy dostarczyć do laboratorium w dniu pobrania. Czas od pobrania próbki do dostarczenia do badania powinien być jak najkrótszy, ale nie dłuższy niż osiem godzin.
Przed rozpoczęciem pobierania należy usunąć wszelkie perlatory, przedłużki, wkłady znajdujące się na wylocie zaworu.
Jeśli na wylocie kranu znajdują się jakieś osady (kamień, muł) należy je usunąć. Następnie wyczyścić zawór probierczy przy użyciu detergentu, po czym wypłukać wodą.
Kurek probierczy należy zdezynfekować opalając płomieniem lub zanurzając w alkoholu na czas 2-3 min.
Aby pobrać wodę należy odkręcić zawór wg ustalonego przepływ i spuszczać wodę do wypłukania środka dezynfekującego i ustabilizowania temperatury (zazwyczaj wystarczy 5-8 min). Jeśli woda w instalacji jest zastała należy spuszczać dłużej.
Butelkę rozpakować z papieru, przez papierowy kapturek wyjąć korek i wyrzucić pasek papieru znajdujący się między szyjką butelki a korkiem. Korek trzymać w ręku lub odłożyć dolną jałową częścią ku górze, chroniąc przed zanieczyszczeniem. Nie należy przepłukiwać butelki (w butelce znajduje się substancja dezaktywująca chlor).
Podczas pobierania próbki nie należy dotykać butelką kranu. Pobrać próbkę do objętości ¾ butelki po czym zamknąć butelkę korkiem z kapturkiem i zapakować w papier.
Wodę ze studni kręgowej należy pobrać przy pomocy wiadra przeznaczonego tylko do wody. Trzy pierwsze wiadra wody wyciągniętej ze studni wylać, a z czwartego nalać wodę do jałowej butelki. Przy nalewaniu nie dotykamy butelki brzegiem wiadra. Nie zanurzamy butelki w wiadrze w celu pobrania z niego wody.
Nie pobieramy próbek wody za pośrednictwem węży gumowych i węży ze sztucznego tworzywa podłączonych do kranu.
Jeśli próbki nie będą transportowane bezpośrednio po pobraniu, powinny zostać schłodzone do temperatury ok. 10 °C (w lodówce). Podczas transportu próbki należy chronić przed światłem słonecznym i przegrzaniem.
Parametry otrzymywane podczas analizy wody
W analizie przygotowanej przez laboratorium znajdują się parametry fizykochemiczne oraz mikrobiologiczne. Jednym z częstych problemów jest żelazo w wodzie ze studni głębinowej. Zdarzają się także zakażenia paciorkowcami kałowymi i innymi bakteriami. Sprawdź, jak interpretować otrzymane wyniki badania i kiedy zdecydować się na uzdatnianie.
Parametry fizykochemiczne w badaniu wody ze studni
Podstawowe cechy organoleptyczne oceniane przez laboratorium to barwa, zapach, smak i mętność. Ich nieprawidłowe wyniki mogą oznaczać zanieczyszczenie cząsteczkami stałymi, na przykład związkami żelaza i innych metali. Zmieniony smak czy zapach najczęściej spowodowany jest obecnością produktów metabolizmu różnych organizmów bądź stanowi skutek uboczny procesu uzdatniania wody, np. z pomocą związków chloru.
Więcej informacji dotyczących jakości analizowanej próbki dostarczają badania wskaźników fizykochemicznych. Należą do nich między innymi odczyn, który powinien mieścić się w przedziale 6,5 – 9,5, a także przewodność i twardość. Miara przepływu prądu elektrycznego jest badaniem obrazującym stopień mineralizacji wody. Podobnie jest w przypadku twardości, która zależy od ilości rozpuszczonych związków wapnia i magnezu. Zbyt duże wartości jonów tych minerałów mogą prowadzić do tworzenia się kamienia kotłowego, a ponadto znacząco zwiększają użycie środków myjących w gospodarstwie domowym.
Innymi czynnikami, które wykrywa badanie wody ze studni głębinowej, są azotany i azotyny, jon amonowy, chlorki i fluorki. Ich nadmierna ilość obecna w próbce może świadczyć o zanieczyszczeniu pochodzącym z przetwórstwa spożywczego, ścieków przemysłowych i roli.
Jony metali, które mogą być obecne w próbce
Żelazo w wodzie ze studni głębinowej powoduje zmianę jej barwy, mętności, smaku i zapachu. Pierwiastek ten występuje najczęściej w duecie z manganem. Ich obecność sprzyja rozmnażaniu się bakterii manganowych i żelazowych, które z kolei tworzą maziste osady w wodociągach. Badanie próbki ze studni umożliwia wykrycie zanieczyszczenia, zanim stanie się ono istotnym zagrożeniem dla zdrowia. Uzdatnianie wody najczęściej sprowadza się do instalacji odżelaziacza, który skutecznie usuwa nadmiarowe jony żelaza i manganu.
Kolejnym problemem może być wykrycie w próbce ze studni głębinowej metali ciężkich — arsenu, kadmu, niklu, rtęci, ołowiu, miedzi. Podobnie jak w przypadku żelaza, ich obecność wiąże się z ryzykiem dla zdrowia ludzi i niekorzystnie wpływa na instalację wodnokanalizacyjną. W celu uzdatnienia wody stosuje się filtry wstępne o dużej powierzchni filtracyjnej.
Wskaźniki mikrobiologiczne w badaniu wody ze studni
W przypadku zanieczyszczeń pochodzenia fekalnego konieczne jest podjęcie działań w dwóch kierunkach. Pierwszym, doraźnym, będzie uzdatnianie za pomocą odpowiednich filtrów. Drugim powinno być wyeliminowanie źródeł zakażenia w studni głębinowej. W badaniu laboratoryjnym szczególnie istotne jest oznaczenie ilości trzech bakterii: Escherichia coli, Enterococcus faecalis i Clostridium perfrigens.
W próbce ze studni głębinowej nie powinny być obecne żadne z tych mikroorganizmów. Ich występowanie stwarza poważne ryzyko dla zdrowia ludzi i zwierząt, korzystających z ujęcia. Mogą powodować zatrucia pokarmowe prowadzące do ostrych biegunek i odwodnienia.